Dieta ketogjenike: çfarë është ajo?

Dieta ketogjenike: çfarë është ajo?

Dieta ketogjenike është një strategji ushqyese e bazuar në reduktimin e karbohidrateve dietike, e cila “e detyron” trupin të prodhojë në mënyrë të pavarur glukozën e nevojshme për mbijetesën dhe të rrisë konsumin e energjisë të yndyrave që përmbahen në indin dhjamor.

Dietë ketogjenike do të thotë “dietë që prodhon trupa ketonikë” (një mbetje metabolike e prodhimit të energjisë).

Të prodhuara rregullisht në sasi minimale dhe të deponuara lehtësisht me urinë dhe ventilim pulmonar, në dietën ketogjenike trupat e ketonit arrijnë një nivel më të lartë se gjendja normale. Teprica e padëshiruar e trupave ketonikë, përgjegjës për tendencën për të ulur pH të gjakut, quhet ketozë.

Aktiviteti motorik ndikon edhe pozitivisht ose negativisht (në varësi të rastit) në gjendjen e ketoacidozës.

Prania e trupave ketonikë në gjak ushtron efekte të ndryshme në organizëm; disa konsiderohen të dobishme në procesin e humbjes së peshës, të tjerat janë të llojit “kolateral”.

Disa lloje të dietës ketogjenike përdoren në fushën klinike (për shembull kundër epilepsisë që nuk reagon ndaj ilaçeve, mbipesha e rëndë e shoqëruar me disa patologji metabolike, etj.), por këto janë sisteme të shfrytëzuara kryesisht në fushën e fitnesit dhe kulturës estetike.

Karakteristikat e dietës ketogjenike

• Dieta ketogjenike është një skemë ushqyese:
• Me pak kalori (dietë me kalori të ulët)
• Përqindje e ulët dhe përmbajtje absolute e karbohidrateve (dietë me pak karbohidrate)
• Me një përqindje të lartë të proteinave, edhe nëse sasia absolute (në gram) është më shpesh e madhësisë mesatare – mbani mend se aminoacidet neoglukogjenike mund të përdoren nga mëlçia për të prodhuar glukozë
• Përqindje e lartë e lipideve

Çfarë duhet të hani në dietën ketogjenike?

Aspekti më i rëndësishëm i arritjes së gjendjes së ketozës është të hani ushqime që nuk përmbajnë karbohidrate, të kufizoni ato që ofrojnë pak karbohidrate dhe të shmangni ushqimet që janë të pasura me to.

 

Ushqimet e rekomanduara janë:

• Mishi, produktet e peshkut dhe vezët – Grupi themelor i ushqimit
• Djathërat – Grupi themelor i ushqimeve
• Yndyrna dhe vajra erëzash – V grupi themelor i ushqimeve
• Perimet – VI dhe VII grupet ushqimore themelore.

 

Megjithatë, ushqimet që nuk rekomandohen janë:

• Drithërat, patatet dhe derivatet – Grupi III themelor i ushqimeve
• Bishtajoret – grupi IV themelor i ushqimeve
• Frutat – VI dhe VII grupet themelore ushqimore
• Pije te embla, embelsira te ndryshme, birre etj.

Në mënyrë tipike, rekomandohet të ruhet një marrje e karbohidrateve më pak se ose e barabartë me 50 g/ditë, e organizuar në mënyrë ideale në 3 porcione me 20 g secila.

 

Një udhëzues mjaft i rreptë për një dietë të saktë ketogjenike përfshin një shpërndarje energjie të:

• 10% karbohidrate
• 15-25% proteina (duke mos harruar se proteinat, që përmbajnë gjithashtu aminoacide glukogjenike, ndihmojnë në mbështetjen e niveleve të glukozës në gjak)
• 70% ose më shumë yndyrë.

 

Si funksionon dieta ketogjenike?

Mekanizmi i funksionimit të dietës ketogjenike bazohet në zvogëlimin e kalorive dhe karbohidrateve dietike, të cilat, në lidhje me nivelin e duhur të proteinave dhe një përqindje të lartë të përmbajtjes së yndyrës, duhet të përmirësojnë lipolizën dhe oksidimin e lipideve qelizore, pra konsumin total të yndyrës, duke optimizuar humbjen e peshës. Prodhimi i trupave të ketonit, i cili duhet të kontrollohet absolutisht, ka funksionin e moderimit të stimulit të oreksit – për shkak të efektit të tyre anorektik.

Përfitimet e dietës ketogjenike

Dieta ketogjenike mund të ketë disa përparësi:

• Lehtëson humbjen e peshës falë:

1. Reduktimi i kalorive totale
2. Mbajtja e niveleve konstante të sheqerit në gjak dhe insulinës
3. Rritja e konsumit të yndyrës për energji
4. Rritja e shpenzimeve globale të kalorive për shkak të rritjes së veprimit dinamik specifik dhe “punës metabolike”

• Ka një efekt anorektik
• Mund të jetë i dobishëm për të luftuar simptomat e epilepsisë që nuk i përgjigjet ilaçeve, veçanërisht te fëmijët.

Indikacionet e dietës keto

• Autizmi
• Depresioni
• Migrena
• PCOS (Sindroma e ovarit polikistik)
• Diabeti mellitus tip 2
• Skleroza laterale amiotrofike
• Sëmundja e Alzheimer
• Sindroma Dravet
• Spazmat infantile
• Epilepsi mioklonike-astatike
• Sëmundja e Parkinsonit etj

Disavantazhet e dietës ketogjenike

Dieta ketogjene mund të ketë gjithashtu disa disavantazhe, shumica e të cilave varen nga nivelet e trupave ketonikë të pranishëm në gjak:

• Rritja e filtrimit dhe diurezës renale (ekskretimi i trupave të ketonit dhe mbetjeve azotike)
• Tendenca për dehidrim
• Rritja e ngarkesës së veshkave
• Efekt i mundshëm toksik në veshka nga trupat ketonikë
• Hipoglicemia e mundshme
• Hipotension i mundshëm
• Keto-flu ose “keto-flu” në anglisht; është një sindromë e lidhur me përshtatjen e dobët të organizmit 2-3 ditë pas fillimit të dietës ketogjenike. Kupton:

1. Dhimbje koke
2. Lodhja
3. Marramendje
4. Nauze e lehtë

Mund të jetë veçanërisht i dëmshëm për:

• Subjektet e kequshqyera të tilla si, për shembull, ata të prekur nga çrregullimet e të ngrënit (DCA)
• Diabetikët e tipit I
• Shtatzënë dhe me gji
• Ata që tashmë vuajnë nga sëmundjet e mëlçisë dhe/ose të veshkave.

Për një regjim ushqimor keto na kontaktoni në 067 413 7773.