Çfarë është seleni?
Seleni është një mikroelement (kripë minerale) me fuqi antioksiduese. Është një mikronutrient thelbësor që mund ta marrim vetëm nëpërmjet ushqimit dhe gjendet në shumë ushqime me origjinë bimore dhe shtazore.
Seleni ruhet në trup në muskuj dhe mëlçi, ai mbështet mbrojtjen natyrale të trupit sepse luan një rol antioksidues.
Në sinergji me enzimat e tjera në trup, seleni ndihmon për të luftuar përhapjen e radikaleve të lira, por, përveç funksionit të tij mbrojtës, ai ka edhe efekte të tjera të dobishme në shëndetin tonë, të cilat kontribuojnë në funksionimin e duhur të sistemit tonë imunitar.
Për çfarë përdoret seleni?
Seleni është një mineral i pranishëm në tokë dhe hyn në zinxhirin ushqimor përmes bimëve. Prandaj mund ta gjejmë në shumë ushqime bimore, në mishin e kafshëve që hanë bimë dhe në produktet e tyre, si qumështi, vezët etj.
Seleni është treguar kryesisht si një antioksidant dhe, si i tillë, ka veçantinë e kundërveprimit të efekteve të radikalëve të lirë, substancave të dëmshme që përshpejtojnë plakjen e qelizave dhe nxisin sëmundjet kardiovaskulare. Me fjalë të tjera, ai kundërshton degjenerimin qelizor dhe rrezikun kardiovaskular.
Roli i tij është gjithashtu thelbësor në metabolizmin e tiroides, në parandalimin e efekteve të dëmshme të metaleve të rënda si plumbi dhe arseniku. Për më tepër, seleni merr pjesë në mekanizmat e mbrojtjes imune të trupit dhe në reaksionet anti-inflamatore.
Sa selen në ditë?
Marrjet e rekomanduara ditore të selenit janë të rendit 20-45 mikrogramë (mcg) në ditë deri në moshën 18 vjeç; afërsisht 55 mcg në ditë për të rriturit, burrat dhe gratë,; 60-70 mcg në ditë për gratë gjidhënëse.
Vetitë e selenit
Ky mineral ka padyshim një sërë përfitimesh shëndetësore. Më poshtë përmbledhim disa nga funksionet më të rëndësishme në të cilat ndërhyn:
- lufton plakjen e parakohshme qelizore;
- promovon bukurinë e flokëve dhe thonjve dhe;
- mbron lëkurën nga plakja e parakohshme e shkaktuar nga radikalet e lira;
- forcon sistemin imunitar;
- vepron kundër infeksioneve virale dhe në reaksionet anti-inflamatore;
- ndihmon në eliminimin e toksinave të gëlltitura të tepërta nga trupi (duhani, alkooli, dielli, ndotja, etj.);
- ndihmon në pastrimin e trupit nga metalet e rënda;
- promovon funksionimin e duhur të tiroides;
- ndihmon në rregullimin e ritmit të zemrës.
Mungesa e selenit është e rrallë dhe manifestimi klinik më i dukshëm është sëmundja e Keshanit (miokardiopatia). Megjithatë, për shkak të funksionit të tij thelbësor në trup, rreziqet e mungesës mund të përcaktojnë:
- rezistencë e dobët ndaj infeksioneve virale;
- problemet e muskujve ose depigmentimi i lëkurës.
Ushqime të pasura me selen
Një dietë e larmishme dhe e ekuilibruar është absolutisht e aftë të plotësojë nevojat për selen.
Ushqimet më të pasura me selen janë ushqimet proteinike si:
- peshk dhe butak;
- mish, vezë, të brendshme;
- qumësht dhe djathra
- ushqime të plota;
- arra braziliane.
Megjithatë, biodisponibiliteti i mineralit, d.m.th., sasia e selenit nga ushqimet që trupi ynë është në gjendje të përdorë, është e ndryshueshme.
- Ai shkon nga 20% në 50% për produktet e peshkut, 80% për drithërat dhe majanë e birrës, por qumështi dhe derivatet kanë gjithashtu biodisponibilitet të lartë.
Seleni i tepërt dhe kundërindikacionet
Kujdes duhet të përdoret në gratë shtatzëna ose në gji për të shmangur tejkalimin e dozave të rekomanduara të selenit. Nivelet e ekspozimit ndaj selenit nuk janë përcaktuar për të arritur toksicitetin. Megjithatë, është vënë re se teprica e selenit është e vështirë të arrihet me ushqimin e duhur, ndërsa mund të arrihet duke marrë shumë suplemente ose ushqime të fortifikuara.
Simptomat e selenit të tepërt janë:
- Dermatiti bulloz.
- Ndryshimet e thonjve.
- Renia e flokeve.
- Anomalitë neurologjike.
- Çrregullime gastrointestinale.
- Erë karakteristike e “hudhrës” në djersë ose në ajrin e nxjerrë (që tregon praninë e sulfurit dimetil), e cila gjithashtu duhet të merret në konsideratë si shenjë e marrjes së tepërt.
Leave a comment