Acidi urik: Ushqimet që duhen shmangur dhe ngrënë

Acidi urik është një produkt i zakonshëm i trupit, i cili prodhohet gjatë metabolizmit të purinave – substanca që gjenden natyrshëm në qeliza dhe në shumë ushqime.

Në kushte normale, ky acid filtrohet nga veshkat dhe eliminohet përmes urinës. Megjithatë, kur niveli i tij rritet në mënyrë të tepruar në gjak – një gjendje e njohur si hiperuricemi – mund të çojë në probleme si podagra (një formë e dhimbshme e artritit) apo gurët në veshka.

Dieta luan një rol kyç në kontrollin e acidit urik. Më poshtë do të zbulojmë se cilat ushqime duhet të shmangen dhe cilat ndihmojnë në ruajtjen e një niveli të shëndetshëm të këtij metaboliti.

Simptomat e acidit urik të lartë

Nivelet e larta të acidit urik zakonisht nuk japin simptoma menjëherë, por në rastet e avancuara mund të shfaqen:

• Dhimbje dhe ënjtje në kyçe (veçanërisht në gishtin e madh të këmbës);

• Kruarje dhe skuqje në zonat e prekur;

• Kolika renale ose ndjesi të dhimbshme gjatë urinimit;

• Tension i lartë i gjakut;

• Dështim i funksionit të veshkave.

Nëse nuk eliminohet siç duhet, acidi urik mund të grumbullohet dhe të formojë kristale të dëmshme. Hiperuricemia konsiderohet e pranishme kur niveli kalon 7 mg/dl te burrat dhe 6.5 mg/dl te gratë, pas një diete të ulët në purina për disa ditë.

Ushqimet që ndikojnë negativisht në acidin urik – çfarë të shmangni

1. Mishrat me përmbajtje të lartë purinash

Mishi i kuq është një ndër burimet më të pasura me purina. Veçanërisht të rrezikshme janë:

• Viçi;

• Qengji;

• Derr;

• Mëlçia, veshkat, truri dhe zemra.

Gjithashtu, mishi i gjahut duhet shmangur, pasi përmban përqendrime të larta të këtyre substancave. Nuk rekomandohet heqja dorë e plotë nga mishi, por duhet zgjedhur me kujdes pjesa më e ligët dhe të konsumohet me moderim.

2. Peshku dhe ushqimet e detit me purina

Për shkak të përmbajtjes së lartë në purina, disa lloje peshqish duhet konsumuar rrallë ose të shmangen:

• Sardele, skumbri, harengë;

• Karkaleca, skampi, karavidhe;

• Tuni në konservë.

Kujdes: Tuni shpesh konsiderohet i padëmshëm, por në realitet përmban sasi të larta purinash dhe mund të ndikojë në rritjen e acidit urik.

3. Alkooli dhe pijet me sheqer

Alkooli, sidomos birra, është armiku kryesor i atyre që vuajnë nga acid urik i lartë. Kjo për shkak të purinave që përmban dhe efektit të tij në uljen e kapacitetit të veshkave për të eliminuar acidin.

• Birra (me ose pa alkool)

• Pijet e forta si uiski, vodka

• Vera (me kujdes, sidomos e kuqja)

Për më tepër, pijet e gazuara dhe lëngjet e përpunuara me fruktozë (sidomos ato me shurup misri) rrisin ndjeshëm prodhimin e acidit urik. Edhe lëngu i frutave i gatshëm mund të jetë problematik nëse konsumohet shpesh.

Po me perimet? A duhen shmangur edhe ato?

Disa perime si spinaqi, kërpudhat, lulelakra dhe fasulet përmbajnë purina, por:

🔍 Studimet tregojnë se purinat me origjinë bimore kanë një ndikim shumë më të vogël në rritjen e acidit urik krahasuar me ato shtazore.

Pra, këto perime nuk duhen shmangur plotësisht, por konsumuar në mënyrë të balancuar. Ndërkohë, ushqimet e përpunuara me shumë sheqer janë më problematike sesa këto burime bimore.

Çfarë të konsumoni kur keni acidi urik të lartë?

Lajmi i mirë është se ekzistojnë shumë ushqime të shëndetshme që ndihmojnë në uljen e acidit urik. Më poshtë janë disa zgjedhje të rekomanduara:

• Frutat e freskëta, si portokallet, kivi, qershitë dhe luleshtrydhet janë të pasura me vitaminë C, e cila ndihmon në reduktimin e urateve dhe në parandalimin e kristaleve në nyje apo veshka.

• Perimet me gjethe jeshile dhe drithërat e plota (si brokoli, sallata, tërshëra dhe orizi integral) ofrojnë fibra, antioksidantë dhe ushqyes të rëndësishëm pa rritur ngarkesën purinike në organizëm.

• Hidratimi i mirë është thelbësor: pirja e mjaftueshme e ujit dhe konsumimi i çajrave bimorë pa sheqer ndihmon në nxjerrjen e acidit urik përmes urinës.

• Produktet e qumështit me pak yndyrë, si kosi natyral, djathi rikota dhe qumështi i skremuar, janë burime të mira proteinash pa purina të tepërta.

• Kafeja e zezë, kur konsumohet me moderim dhe pa ëmbëlsues apo krem artificial, mund të ketë një efekt mbrojtës kundër zhvillimit të podagrës, sipas disa studimeve.

Këshilla shtesë për stilin e jetesës

• ⚖️ Mbani peshën nën kontroll – Obeziteti rrit rrezikun për hiperuricemi

• 🏃‍♀️ Lëvizni rregullisht – Aktiviteti fizik ndihmon në metabolizmin e purinave

• 💧 Pini ujë çdo ditë – Të paktën 1.5–2 litra në ditë

• ❌ Shmangni dietat ekstreme – Dietat e pasura vetëm me proteina mund ta përkeqësojnë gjendjen

✅ Përmbledhje: çfarë të shmangni dhe çfarë të përfshini në dietë