Intoleranca ndaj histaminës

Intoleranca ndaj histaminës është një gjendje që ndodh kur ka një çekuilibër midis akumulimit dhe degradimit të histaminës brenda trupit.

Histamina: çfarë është dhe për çfarë përdoret

Histamina është një substancë që i përket grupit të amineve biogjene e cila prodhohet rregullisht nga trupi ynë duke filluar nga një aminoacid që është histidina përmes veprimit të një enzime, histidine dekarboksilaza, e cila përdor vitaminën B6 (piridoksal fosfat) si kofaktor. Sinteza ndodh në mastocitet dhe granulocitet bazofile, qeliza të sistemit imunitar të përfshira në përgjigjet inflamatore dhe alergjike, në trombocitet dhe në sistemin nervor. Brenda këtyre qelizave, pasi prodhohet, ruhet në vezikula dhe më pas lirohet pas stimujve të duhur.

 

Histamina është një ndërmjetës kimik i përfshirë në reaksione të shumta brenda trupit si: tkurrja e muskujve të lëmuar, vazodilatimi dhe rënia e presionit, rritja e përshkueshmërisë së enëve, stimulimi i prodhimit dhe sekretimit të mukusit, stimulimi i sekretimit të acidit gastrik dhe stimulimi i fibrave nervore përgjegjëse për ndjesinë e dhimbjes. Për më tepër, ai ka një rol themelor si ndërmjetës i përgjigjeve imune (inflamatore dhe alergjike), si neurotransmetues dhe në rregullimin e ciklit gjumë-zgjim.

 

Përveçse prodhohet nga trupi ynë, histamina përthithet edhe nëpërmjet ushqyerjes, në fakt ajo gjendet në ushqime të ndryshme. Histamina e tepërt metabolizohet dhe për këtë arsye degradohet nga një enzimë, diamyanoksidaza (DAO), e pranishme kryesisht në zorrë dhe në sasi më të vogla në mëlçi dhe veshka. Në përgjithësi, një person i shëndetshëm është në gjendje të menaxhojë histaminën nga burimet ushqimore falë kësaj enzime. Megjithatë, në rastet kur DAO nuk është në gjendje të kryejë funksionin e tij në mënyrë korrekte, ndodh një çekuilibër midis akumulimit dhe degradimit të histaminës, një gjendje klinike e cila quhet “intolerancë ndaj histaminës”.

 

Intoleranca ndaj histaminës: shkaqet, simptomat dhe trajtimet

Tek njerëzit që vuajnë nga intoleranca ndaj histaminës, ka një ulje të aktivitetit të enzimës DAO, e cila mund të jetë për shkak të një predispozicioni gjenetik, në këtë rast një mutacion në gjenin DAO shoqërohet me një sintezë të reduktuar të vetë enzimës, ose mund të merret nëpërmjet sëmundjeve gastrointestinale që pengojnë prodhimin e DAO ose nga konsumimi i substancave që pengojnë veprimin e tij.

 

Alkooli, në veçanti vera e kuqe, siç tregojnë studime të shumta, është një frenues i fuqishëm i DAO pasi përmban, përveç sasive të larta të histaminës, edhe klasa të tjera të aminave biogjene, si tiraminat dhe sulfitet, të cilat konkurrojnë me histaminën për t’u lidhur me vendi aktiv i enzimës DAO (Wantke F, Gotz M, Jarish et al. 1994). Disa ilaçe gjithashtu mund të kenë një efekt frenues në aktivitetin e enzimës DAO. (Sattler J, Hesterberg R et al. 1985).

 

Intoleranca ndaj histaminës manifestohet me simptoma që janë shumë të ngjashme me ato të një reaksioni alergjik, megjithatë, nuk ka aktivizim të sistemit imunitar dhe për rrjedhojë, manifestimet janë “më pak të rrezikshme” dhe hyjnë në sferën e intolerancës ushqimore.

 

Simptomat tipike të kësaj intolerance shfaqen afërsisht 45 minuta pas gëlltitjes së ushqimeve të pasura me histaminë dhe mund të manifestohen përmes:

 

• Çrregullime gastrointestinale;
• Dhimbje koke – sulme migrene;
• Skuqje të lëkurës, kruajtje, urtikarie;
• Astma, vështirësi në frymëmarrje;
• Nauze, palpitacione, marramendje;
• Irritim i mukozës së hundës, rrjedhje e hundës dhe/ose hundë e mbytur;

Diagnoza e intolerancës ndaj histaminës nuk është e thjeshtë duke pasur parasysh se simptomat janë shumë të ngjashme me ato të reaksioneve alergjike dhe intolerancave të tjera ushqimore. Një qasje diagnostike është të matet, te njerëzit që paraqesin simptoma që i atribuohen këtij lloji intolerance, si sasinë e enzimës diamine oksidazë në plazmë (DAO TEST) dhe sasinë e serumit dhe histaminës urinare. Një përqendrim i lartë i histaminës në serum dhe urinë i shoqëruar nga një përqendrim dhe aktivitet i reduktuar i DAO mund të çojë në diagnozën e intolerancës ndaj histaminës.

 

Nuk ka terapi të saktë për intolerancën ndaj histaminës, përveç ngrënjes së një diete të ulët në ushqime që përmbajnë histamine. Përveç kësaj, marrja e vitaminës C dhe vitaminës B6 mund të çojë në një rritje të degradimit të histaminës, pasi ato stimulojnë aktivitetin e enzimës DAO.

 

Ushqimet e pasura me histamine

Domate, lakër turshi, spinaq.

Konservant.

Ketchup dhe salcë soje.

Peshk i konservuar: i konservuar, i marinuar, i kripur ose i tharë (sardelet, ton, skumbri, açuge, harengë).

Peshk i tymosur (harengë, salmon..).

Butak dhe ushqim deti.

Salcice, sallam, mish të thatë, proshutë të tymosur, mortadella…

Djathëra të fermentuar dhe të pjekur.

Alkooli, verë, birrë.

Uthull vere.

Maja.

 

Ushqimet që çlirojnë histaminën që mund të lëshojnë histaminën direkt në trup

Çokollatë/kakao.

Luleshtrydhe, banane, ananasi, papaja, agrumet (portokall, grejpfrut…), kivi, mjedra, dardha, avokado.

Molusqet dhe krustacet.

Arra, lajthi, bajame dhe shqeme.

Të bardhat e vezëve.

Mish derri.

Kafe.

 

Ushqimet me përmbajtje të ulët histamine

Mish dhe shpezë të freskët, të grirë, fileto etj. i zgjedhur në pjesët më të buta dhe i privuar nga yndyra e dukshme.

Peshk i freskët ose i ngrirë, si merluci, trofta etj. Ruajtja e peshkut në temperatura të ulëta mund të ngadalësojë ndjeshëm sintezën e histaminës bakteriale.

Djathëra të freskët, rikota dhe produkte të tjera të qumështit, si qumësht, kos dhe krem.

Mundësisht fruta të freskëta si mollë, pjeshkë, kajsi, pjepër, hurma etj.

Perime me gjethe (marule, çikore…) por edhe karota, lulelakër, kunguj të njomë, kastraveca, brokoli, mundësisht të freskëta, të gjalla ose të ziera.

Drithërat. Konsumoni çdo ditë bukë integrale, makarona ose oriz, duke i alternuar me produkte të rafinuara.

Vaj ulliri i papërpunuar ekstra i virgjër në sasinë e duhur për t’i shijuar ushqimet.

Uthull molle për të shijuar pjatat.

Ujë, të paktën 2 litra lëngje në ditë (mundësisht ujë natyral me pak minerale).