Prezantimi
Kryerja e profesioneve që parashikojnë një organizim me turne, dhe për rrjedhojë që përfshijnë edhe turnin e natës, mund të ketë një efekt negativ në trup nëse vaktet hahen në orët e natës. Zgjidhja optimale do të ishte ndarja e vakteve gjatë ditës në çdo rast për të mos shfaqur çrregullime që lidhen me orën biologjike, diabetin, problemet kardiovaskulare por edhe ankthin dhe depresionin, edhe nëse kjo ndarje vaktesh nuk është gjithmonë e praktikueshme.
Pse të mos hani gjatë turneve të natës?
- rrit rrezikun e diabetit
- rritje e rrezikut të sëmundjeve kardiovaskulare
- Ndërrimi i orës biologjike 24 orëshe
- rritje të ankthit dhe depresionit
- sheqeri i rritur në gjak
- rritje e kortizolit
- rritja e shqetësimeve të gjumit
- shtim në peshë
- vështirësi në tretje
- çrregullime gastrointestinale
- lodhje kronike
- çekuilibër menstrual
Studimi mbi turnet e natës dhe vaktet
Në studim përfshihen 19 të rritur të shëndetshëm, meshkuj dhe femra, si kampion kërkimor, duke i ndarë ata krejtësisht rastësisht në dy grupe të ndryshme eksperimentale. Për të dy grupet, dieta, aktiviteti fizik, qëndrimi, kohëzgjatja e gjumit, kushtet e dritës ishin praktikisht identike. Edhe turni i punës së natës është i njëjtë, i rikrijuar në laborator duke vepruar në orën biologjike të pjesëmarrësve në kërkim, përmes një ndërrimi në ritmin cirkadian (cikli gjumë-zgjim/agjërim-ushqyer dhe cikli i jashtëm dritë-errësirë). I vetmi ndryshim ishte koha në të cilën haheshin vaktet: subjektet në një grup hanin vakte si gjatë ditës ashtu edhe gjatë natës, ndërsa ata në grupin e dytë hanin vetëm gjatë ditës. Studimi me eksperimentin laboratorik zgjati 4 ditë.
Rezultatet e theksuara nga grupi i studiuesve treguan se ankthi (16.1%) dhe depresioni (26.2%) u rritën në grupin e njerëzve që hanin vakte gjatë ditës dhe natës. Sa më i madh të jetë çekuilibri i orës biologjike, aq më shumë rriteshin gjendjet e ankthit. Këto ndryshime nuk u gjetën tek pjesëmarrësit në grupin e dytë që hanin vakte vetëm gjatë orëve të ditës. Pasoja e këtij eksperimenti nxjerr në pah se si rreziku i zhvillimit të sëmundjeve psikiatrike është më i lartë tek subjektet e punësuar në punën e natës, duke ndikuar ndjeshëm në cilësinë e jetës së vetë punonjësve. Desinkronizimi i ritmit cirkadian në mënyrë të pashmangshme shkakton shqetësim të orës biologjike.
Rritja e sheqerit dhe çrregullimet e humorit
Jo vetëm rritja e depresionit dhe ankthit do të ishte pasojë e vakteve të ngrëna gjatë natës në turnet e natës, por edhe probleme të ndryshme shëndetësore që prekin sistemin kardiovaskular dhe atë endokrin. Për shembull, disa studime mbi këtë temë kanë treguar se konsumimi i vakteve gjatë natës rrit ndjeshëm nivelin e sheqerit në gjak i cili, nga ana tjetër, mund të shkaktojë shfaqjen e diabetit, metabolizmit, gjumit, çrregullimeve endokrine dhe shtimit të peshës, si dhe depresionit dhe luhatjet e humorit. Për më tepër, pasojat bëhen edhe më të këqija nëse vaktet e ngrëna natën janë të pasura me sheqerna të thjeshta, yndyrna të ngopura dhe me pak fibra. Ndjekja e një diete të shëndetshme dhe të ekuilibruar, dhe konsumimi i vakteve vetëm gjatë ditës, kontribuon në përmirësimin e gjendjes së përgjithshme shëndetësore të punëtorëve të natës por edhe atyre që udhëtojnë shpesh në udhëtime pune ose për të gjithë ata që vuajnë nga çrregullime të ritmit cirkadian dhe çrregullime të gjumit.
Ritmet e gjumit-zgjimit: cilat janë ato?
- Ritmet cirkadiane ose niktemerale (nict-natë, -emera ditë) frekuenca e të cilave është rreth një cikël çdo 24 orë (në fakt midis 20 dhe 28 orë): alternimi zgjim-gjumë, cikli nithemeral i temperaturës qendrore.
- Ritmet infradiane, periudha e të cilave është më shumë se 28 orë: ritmet vjetore, sezonale, mujore.
- Ritmet ultradiane, periudha e të cilave është më pak se 20 orë.
Leave a comment