Efektet e stresit oksidativ në fertilitetin e grave

Efektet e stresit oksidativ në fertilitetin e grave

Miliona gra në mbarë botën luftojnë me infertilitetin. Stresi oksidativ (OS) luan një rol jetik në patofiziologjinë e infertilitetit femëror.

OS ndodh për shkak të një çekuilibri midis formimit të mbrojtjes antioksiduese dhe specieve reaktive të oksigjenit (ROS), duke çuar më pas në dëmtim qelizor.

Efekti i OS në fertilitetin femëror

Komponentët kryesorë të sistemit riprodhues të femrës janë tubat fallopiane, vezoret, qafa e mitrës dhe mitra. Ovocitet, qelizat granuloza, qelizat kumulus dhe qelizat endometriale janë burime thelbësore të ROS në sistemin riprodhues të femrës. ROS nxisin një reaksion zinxhir që ndikon drejtpërdrejt në ADN, ARN, lipidet, proteinat dhe karbohidratet në qelizë.

Studimet e mëparshme kanë treguar se një sistem i rraskapitur antioksidues ndikon negativisht në traktin gjenital femëror. OS dëmton ovocitet dhe folikulat në sistemin riprodhues të femrës, duke ndërprerë implantimin, duke dëmtuar endometriumin dhe duke ndikuar në funksionin endokrin.

Dëmtimi i qelizave mund të shkaktojë OS, i cili çon në peroksidim të lipideve, ndërprerje të membranës, humbje të energjisë së adenozinës trifosfatit (ATP) dhe çrregullime të formimit të proteinave. Peroksidimi i lipideve zvogëlon rrjedhshmërinë dhe përshkueshmërinë e membranës së ovocitit, gjë që përfundimisht kufizon aftësinë e saj për t’u fekonduar. Për më tepër, oksidimi i proteinave i shkaktuar nga OS pengon zhvillimin e ovociteve.

Disa studime kanë treguar se OS ndërhyn në zhvillimin embrional duke ndryshuar shprehjen e gjeneve. Për më tepër, dëmtimi i ADN-së i shkaktuar nga ROS kufizon zhvillimin embrional duke prodhuar anomali kromozomale. OS gjithashtu kontribuon në dështimin e implantimit.

Dëmtimet riprodhuese të shkaktuara nga OS çojnë në modele të ndryshuara të ovulacionit, maturimin e ovociteve dhe steroidogjenezën, secila prej të cilave përshpejton procesin natyror të apoptozës në qelizat granuloza. Këto kushte mund të çojnë në zhvillimin e sindromës policistike të vezores (PCOS), endometriozës dhe infertilitetit të pashpjegueshëm, si dhe hipertensionit, lindjes së parakohshme dhe kufizimit të rritjes intrauterine (IUGR).

Mosha e nënës luan një rol të rëndësishëm në infertilitetin femëror. Deri në moshën 44 vjeçare, gratë përjetojnë nivele të reduktuara të estrogjenit, duke nënkuptuar kështu mbrojtje të reduktuar kundër dëmtimit oksidativ të endometrit.

 

Në këto situata, terapia e zëvendësimit të hormoneve (HRT) mund të përdoret për të lehtësuar efektin e OS. Mosha e babait gjithashtu ndikon në fertilitetin duke ndikuar negativisht në cilësinë e gameteve dhe spermës dhe duke shkaktuar dëmtim oksidativ të ADN-së.

Anomalitë oksiduese janë shoqëruar me sjellje negative të stilit të jetesës si konsumimi i alkoolit, përdorimi rekreativ i drogës dhe pirja e duhanit, si dhe obeziteti dhe kequshqyerja.

Obeziteti ndikon në fertilitetin e femrave duke ndryshuar ekuilibrin hormonal dhe ciklet menstruale. Prodhimi i ROS për shkak të obezitetit ndikon në zgjerimin e enëve të gjakut dhe rrjedhjen e gjakut në organet riprodhuese, të cilat mund të ndikojnë në fertilitetin. Pabarazitë hormonale të shkaktuara nga obeziteti gjithashtu dëmtojnë modelet e ovulacionit dhe kontribuojnë në zhvillimin e PCOS, gjë që çon në infertilitet femëror.

Mekanizmat themelorë që lidhin obezitetin me infertilitetin femëror janë komplekse dhe multifaktoriale. Disa mekanizma që janë implikuar në këtë marrëdhënie përfshijnë rezistencën ndaj insulinës, inflamacionin dhe ndryshimet në sekretimin e adipokinës. Kequshqyerja ndikon gjithashtu në riprodhimin e femrës, pasi gratë e kequshqyera kanë më shumë gjasa të kenë vazodilatim të dëmtuar të varur nga endoteli, i cili shkakton OS.

Terapitë për të zbutur OS në sistemin riprodhues të femrës

Aktualisht janë të disponueshme tre qasje të ndryshme për të trajtuar dëmtimet e shkaktuara nga OS në sistemin riprodhues të femrës, të cilat përfshijnë antioksidantë, modifikimin e stilit të jetesës dhe ndërhyrjet me ilaçe. Modifikimet e stilit të jetesës, duke përfshirë një dietë të shëndetshme, menaxhimin e stresit dhe stërvitjen e rregullt, mund të zvogëlojnë efektet negative të OS.

Funksioni mitokondrial u zbulua se përmirësohej përmes aktivitetit të rregullt fizik, i cili në fund të fundit redukton nivelet e OS dhe jep një efekt pozitiv në fertilitet. Ruajtja e peshës së shëndetshme trupore përmes ushtrimeve të rregullta dhe një diete të ekuilibruar gjithashtu mbështet pjellorinë dhe shëndetin riprodhues.

Një dietë e pasur me antioksidantë që përmban fruta dhe perime mund të kufizojë prodhimin e ROS dhe të parandalojë dëmtimin qelizor. Vitaminat A, C dhe E, si dhe komponimet bioaktive si polifenolet, janë gjithashtu antioksidantë të njohur që gjenden në shumë fruta dhe perime.

Antioksidantët endogjenë si glutationi dhe glutathione peroxidase (GPx) ruajnë nivelet e antioksidantëve ekzogjenë si vitaminat A, C dhe E. Kështu, një dietë e ekuilibruar mirë me antioksidantë ekzogjenë të mjaftueshëm ruan ekuilibrin e përgjithshëm të antioksidantëve të nevojshëm për të stabilizuar ROS.